Artikel

Het nut van zintuiglijk gewaarzijn

Het lichaam wordt door heel veel spirituele zoekers geminacht. Je vindt het ook terug in de zoektocht van de Boeddha bij het begin, van zes jaar in het woud. De volledige onderdrukking van het lichaam maar dat verwierp hij gelukkig op een bepaald moment. Het uiterste zal je niet bevrijden.

Het gegeven dat de Boeddha respect verkondigde voor alle levende wezens, zegt natuurlijk ook heel veel, nietwaar? Spirituele zoekers beweren vaak: ‘Ik ben niet het lichaam, dus?!’… Tja, in die valkuil heb ik ook een tijdje gezeten: ik ben het ware zelf. Onder het ‘ware zelf’ worden diverse zaken verstaan: Christus, liefde, Krishna, bewustzijn, atman, niets, God, geluk, vrede,…

Maar ik begon in de periode zomer 2017 – april 2023 het lichaam opnieuw te bezien. Ik beoefende regelmatig zintuiglijk gewaarzijn: voelen wat je voelt, zien wat je ziet, horen wat je hoort, proeven wat je proeft en ruiken wat je ruikt. Daarbij is dan de waarnemer het waargenomene. Wat komt nu het allereerste bij je binnen, en dan, en dan? Daarbij volg je dan geen bepaald patroon, zoals: je concentreren op de ademhaling. Of het werken van kruin naar tenen en net andersom. Ook zoek je geen of creëer je geen bepaalde ervaring maar onderken je slechts wat nu geheel spontaan bij je binnenkomt. Ook gaat het hierbij niet om de zintuiglijke ervaring van iemand anders. Je overstijgt direct en simpel je eigen denkgeest, zonder deze eerst te beoordelen en te analyseren. Het maakt niet uit wat je gelooft of denkt: je overstijgt de geest direct.

Het lichaam is dan even de rots in de branding. De grot waar absolute stilte is. Ik ga dan zover om te zeggen: het lichaam als de grote leermeester. Want enkel het lichaam is hier en nu.

Zoals de Boeddha ook leerde: De mens is enkel bezig met wat ie niet heeft en wil hebben. En bezig met wat ie heeft en niet wil hebben.

Aan het einde van de dag ben je dan teleurgesteld, als je nog steeds hebt wat je niet wil hebben (bijvoorbeeld hoofdpijn). En je niet hebt wat je wel wil hebben (bijvoorbeeld meer inkomen). Iedere dag word je dan achtervolgt door de gevolgen van de onrustige denkgeest. Vanzelfsprekend is het leven niet zwart-wit en heb je van die dagen dat alles voor de wind gaat.

Als je je depri voelt – en dat zijn nogal wat mensen tegenwoordig – vergeet dan eventjes die denkgeest. Probeer 1x op een dag echt je volledig over te geven aan je zintuiglijke ervaring. En die ervaring is reeds het geval. Wees voor eventjes geen zombie maar voel wat je voelt en zie wat je ziet, hoor wat je hoort, proef wat je proeft en ruik wat je ruikt. Je zoekt daarbij geen nieuwe ervaring.

Zeg niet tegen jezelf: maar ik weet dat ik hoor, ik weet dat ik zie,… Geef je echt over: laat de waarnemer het waargenomene zijn.

Dat geheel bewust lichamelijk zijn kan voor jou als geestelijk zoeker heel banaal overkomen. Er wordt aan jou gevraagd, eventjes je Bhagavad Gita of Koran of Dhammapada of Het Rode Boekje of enzovoort, los te laten. En geen gegraaf in je verleden of gedroom over je toekomst.

Overal waar je bent, is ook het lichaam. Zeg eens ja tegen deze grote leermeester. Je zult bemerken dat er een ruimte ervaren wordt en een stilte die geheel het lichaam als oorsprong lijkt te hebben. De denkgeest kan namelijk niet door zijn eigen denken zichzelf overwinnen, zogezegd.

Ik heb direct gezien en volledig begrepen dat ik alles ben. Het leven is mij en ik ben het leven. Er is geen sprake van een apart zelf. Ja, ik ben het lichaam. Ja, ik ben niet het lichaam. Ja, ik ben de geest. Ja, ik ben niet de geest. Het bewustzijn is gelijk zijn inhoud. Maar heeft het leven ooit stilgestaan of was het ooit eenzijdig? Vanuit onze geest zoeken we zekerheid die er niet is.

Daar zit de Boeddha in de vrije natuur onder die prachtige stille boom en aan die stromende rivier. Hij had het midden ontdekt.

(Verscheen eerder op: https://boeddhistischdagblad.nl/boeddhisme/233652-nathan-het-nut-van-zintuiglijk-gewaarzijn/)